تخت جمشید، نماد شکوه و عظمت ایران باستان
تخت جمشید که ویرانه های شگفت انگیز آن در دامنه کوه رحمت (مهر) در جنوب غربی ایران قرار دارند، به عنوان یادگاری ارزشمند از سلسله هخامنشی و ایران باستان در زمینه های معماری، برنامه ریزی شهری، تکنولوژی ساخت و ساز و هنر شهرت دارد. این شهر یکی از پایتخت های هخامنشیان بود که ساخت آن به دستور داریوش اول در 518 ق. م آغاز شد.
تخت جمشید بر روی سکویی سنگی واقع شده است به طوری که ضلع شرقی این صفه در مجاورت کوه رحمت می باشد و در ضلع غربی آن 2 مجموعه پلکان باشکوه در روبروی یکدیگر وجود دارند. این پلکان‌ها از هر طرف ۱۱۱ پلهٔ پهن و کوتاه می باشند و به عنوان ورودی مجموعه مورد استفاده قرار می گیرند. در بالای پلکان‌ها و بر روی سکوی وسیع، بقایا و ویرانه های ساختمان هایی عظیم قرار دارند که با سنگ هایی مرمرنما به رنگ خاکستری ساخته شده اند.
یکی از شگفتی های تخت جمشید ستون های بزرگ ایرانی با سرستون هایی به شکل گاو دو سر و ظرافتی استادکارانه می باشند که 13 عدد از آن ها هنوز در تالار آپادانا داریوش اول پابرجا هستند. همچنین بر روی این صفه بقایای دیوارهایی با کتیبه های زینتی حجاری شده بر روی آن ها، دروازه ملل با مجسمه هایی به سبک آشوری، مجسمه های گاوهای غول پیکر و همچنین ویرانه های 8 کاخ هخامنشی شامل کاخ های آپادانا؛ تچر، هدیش، ه، سه در، صد ستون، شورا و کاخ ملکه وجود دارند.
یکی از نقش های متداولی که بر روی دیوارها، راه پله ها یا کتیبه های تخت جمشید دیده می شود، نقش گل نیلوفر آبی (لوتوس) است که در دستان پیکره ها به عنوان نشانی از صلح و دوستی و نمادی از الهه آب و حکمت در ایران باستان، آناهیتا، حجاری شده است. همچنین حجاری ها و نقش برجسته های متعددی بر روی دیوار های تخت جمشید وجود دارند که ارتش جاویدان و همچنین پیکره های افرادی با قومیت های گوناگون را در موقعیت های متعدد از قبیل خرید و فروش، اهدای هدیه به شاهان، حضور در مراسم و حتی حیوانات به تصویر کشیده اند.
اهمیت و کیفیت این ویرانه های باشکوه و عظیم، این اثر تاریخی را به یکی از سایت های باستان شناسی منحصر به فرد و همچنین یکی از مهمترین و پربازدید ترین جاذبه های گردشگری در ایران تبدیل نموده است. مجموعه تخت جمشید در سال 1310 در فهرست ملی آثار تاریخی ایران به ثبت رسید و در سال 1359 یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو اعلام شد.
منابع:
